Οι περισσότεροι προσπαθούμε να προκαλέσουμε αλλαγές με τη σκέψη μας, όταν στην πραγματικότητα η συμπεριφορά μας είναι βαθιά ριζωμένη στο νευρικό μας σύστημα με τη μορφή νευρικών συνάψεων – νευροσυσχετισμών.
Όταν κάνουμε κάτι για πρώτη φορά, δημιουργούμε μία νευρική σύναψη, ένα λεπτό νευρικό νήμα που μας επιτρέπει την μελλοντική πρόσβαση σε ένα συναίσθημα ή μία συμπεριφορά. Κάθε φορά που επαναλαμβάνεται μία συμπεριφορά, προσθέτουμε άλλο ένα νήμα στη νευρική σύναψη. Έτσι η σύναψη ενισχύεται. Με αρκετές επαναλήψεις και αρκετή συναισθηματική ένταση, μπορούμε να προσθέσουμε πολλά νήματα και ταυτόχρονα να αυξήσουμε τη δύναμη αυτού του συναισθηματικού ή συμπεριφορικού μοτίβου, μέχρι να δημιουργήσουμε τελικά μία «κεντρική γραμμή» που συνδέεται με το συγκεκριμένο συναίσθημα ή τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αυτός ο νευροσυσχετισμός αποτελεί βιολογική πραγματικότητα – συμβαίνει σε υλικό επίπεδο. Γι’ αυτό και οι προσπάθειες μας να αλλάξουμε χρησιμοποιώντας τη λογική μας είναι συνήθως αναποτελεσματικές. Οι νευροσυσχετισμοί αυτοί αποτελούν εργαλεία επιβίωσης και αποτυπώνονται στο νευρικό μας σύστημα με τη μορφή νευρικών συνάψεων και όχι άυλων, νοερών «αναμνήσεων». Αυτό εξηγεί γιατί μπορεί στο παρελθόν δυσκολευτήκατε να αλλάξετε κάποιο συναισθηματικό ή συμπεριφορικό μοτίβο. Δεν είχατε απλώς μία «συνήθεια», αλλά είχατε δημιουργήσει ένα δίκτυο ισχυρών νευροσυσχετισμών στο νευρικό σας σύστημα.
Το σύστημα λήψης αποφάσεων του εγκεφάλου αποτελείται από 5 στοιχεία:
- Τις Πυρηνικές Πεποιθήσεις μας και τους Υποσυνείδητους Κανόνες μας.
- Τις Αξίες της Ζωής μας.
- Τις Εμπειρικές Αναφορές μας.
- Τις Συνήθεις Ερωτήσεις που κάνουμε στον εαυτό μας.
- Την Συναισθηματική Κατάσταση που βιώνουμε την στιγμή της απόφασης.
Η σχέση συνεργασίας μεταξύ των 5 αυτών στοιχείων ασκεί μία δύναμη που μας παρακινεί ή μας αποτρέπει να δράσουμε, μας προκαλεί προσμονή ή ανησυχία για το μέλλον, μας κάνει να νιώθουμε αγάπη ή απόρριψη και υπαγορεύει το επίπεδο της επιτυχίας και της ευτυχίας μας. Εξηγεί γιατί κάνουμε ότι κάνουμε και γιατί δεν κάνουμε κάποια πράγματα που θα έπρεπε.
Η δύναμη της Αλλαγής!!
Τα ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ έλεγε ο Ηράκλειτος. Ποιος ακούει όμως έναν τρελό και μυστήριο τύπο, όπως τον αποκαλούσε ο πολύ πιο γνωστός σε όλους μας Αριστοτέλης;
Όμως, έχουμε ποτέ αναρωτηθεί, ότι σε ένα σύμπαν που τα πάντα αλλάζουν ανά κλάσμα δευτερολέπτου, πως είναι δυνατόν εμείς να αναζητούμε τη σταθερότητα; Πόσο εφικτό είναι αυτό;
Αυτό που εξηγώ στους πελάτες μου που επιθυμούν μία σταθερή προσωπική και επαγγελματική ζωή είναι, ότι κατά την άποψη μου, τα μεγαλύτερα προσόντα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος είναι η προσαρμοστικότητα στις αλλαγές που προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες και η ευελιξία όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα σχεδιάσαμε στο αρχικό πλάνο μας.
Κάθε αντίσταση στην αλλαγή, στην πραγματικότητα είναι μία αντίσταση στην πραγματική σου φύση. Ας αναλογιστούμε ότι από την ημέρα της σύλληψης μας, διανύσαμε στην μήτρα της μητέρας μας μία περίοδο τεράστιων αλλαγών, μέσα σε μόνο εννέα μήνες. Μεγαλώνοντας λοιπόν, τι συνέβη και ξαφνικά αρχίσαμε να φοβόμαστε τις αλλαγές; Κάθε φορά που επιθυμούμε να κάνουμε μία αλλαγή, το μυαλό μας θα μας βρει δεκάδες δικαιολογίες, θα δημιουργήσει φόβους και εμπόδια, θα ξυπνήσει ανασφάλειες, προκειμένου να αναβάλουμε. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό; Γιατί στο μυαλό σου έχεις ασυνείδητα συνδέσει, κάθε είδους αλλαγή με «πόνο». Τον πρώτο λοιπόν αντίπαλο που πρέπει να νικήσεις σε αυτή την περίπτωση είναι η αναβλητικότητα σου!!
Επειδή είμαι πολύ πρακτικός άνθρωπος στη ζωή μου, θα αφήσω πίσω τις φιλοσοφίες για άλλους και θα σας παραθέσω ποιοι πρακτικά είναι οι λόγοι που κάποιος άνθρωπος δυσκολεύεται ή δεν μπορεί να πετύχει αποτελεσματικές αλλαγές στη ζωή του.
Ουσιαστικά οι αλλαγές συνηθειών και συμπεριφορών είναι δύσκολες για τους εξής βασικούς λόγους:
α) γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ως πυρηνική περιοριστική πεποίθηση ότι: «ο άνθρωπος δεν αλλάζει». Άρα, αυτό-υπονομεύουν την προσπάθεια τους για της επίτευξη οποιαδήποτε αλλαγής. Όταν πιστεύεις ότι «ο άνθρωπος δεν αλλάζει» είναι αδύνατον να αλλάξεις συμπεριφορές. Είσαι «κλειστός» σε κάθε μορφής αλλαγή στη ζωή σου.
β) οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να επιτύχουν αλλαγές στη ζωή τους αξιοποιώντας αποκλειστικά τη δύναμη της θέλησης. Δεν κατανοούν ότι αυτό που χρειάζεται για να προκαλέσουν μία αλλαγή είναι μία αποτελεσματική στρατηγική. Ένα οργανωμένο πλάνο με κατάλληλη προετοιμασία και συγκεκριμένα βήματα και χρονοδιαγράμματα.
γ) γιατί δεν γνωρίζουν τον τρόπο να αλλάξουν. Έτσι προσπαθώντας να προκαλέσουν την αλλαγή με τον ίδιο τρόπο ξανά και ξανά, δεν πετυχαίνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα και στο τέλος απογοητεύονται και εγκαταλείπουν. Οφείλεις να κατανοήσεις ότι είναι εντελώς παράλογο να προσπαθείς καθημερινά να πετύχεις μία αλλαγή με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα.
δ) γιατί οι αποδυναμωτικές τους πεποιθήσεις δεν τους επιτρέπουν να αξιοποιήσουν τα μοναδικά τους ταλέντα, θέτοντας έτσι όρια για επίτευξη πολύ μεγάλων στόχων. Οι περισσότεροι έχουμε «προγραμματιστεί» από την παιδική μας ηλικία με δεκάδες αποδυναμωτικές πεποιθήσεις. Μάθαμε να ονειρευόμαστε «μικρά», να μην αναλαμβάνουμε ρίσκο και να φοβόμαστε την αποτυχία. Οι γονείς μας, το σχολείο, οι φίλοι μας, η κοινωνία, η θρησκεία, αργότερα το επάγγελμα μας και οι σύντροφοί μας έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτόν τον αρνητικό «προγραμματισμό».
ε) γιατί έχουν εγκλωβιστεί μέσα σε μία ζώνη βολικότητας (comfort zone), συνδέοντας στο μυαλό τους κάθε πιθανή αλλαγή με πόνο. Έχοντας καθημερινά τις ίδιες συνήθειες και συμπεριφορές, νιώθουμε πολύ πιο άνετα να τις επαναλαμβάνουμε, παρά να τις αλλάξουμε. Τόσο το μυαλό, όσο και το σώμα, αντιστέκονται σε κάθε αλλαγή.
στ) γιατί η ανάγκη τους να ταιριάξουν, είναι μεγαλύτερη από την ανάγκη τους να ξεχωρίσουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη για αποδοχή από το κοινωνικό τους περιβάλλον, που τελικά προτιμούν να ταιριάξουν με αυτό, παρά να χαράξουν μία μοναχική πορεία στη ζωή τους.
ζ) δεν πιστεύουν ότι μπορούν να προκαλέσουν οι ίδιοι την αλλαγή. Δεν έχουν αναλάβει την ευθύνη της προσωπικής τους ευτυχίας, αντίθετα πιστεύουν ότι η αλλαγή μπορεί να επέλθει από κάποιον εξωτερικό παράγοντα. (τον Θεό, την τύχη, την μοίρα, την αλλαγή πολιτικού σκηνικού, οικονομικών εξελίξεων, άλλων συγκυριών, κοκ)
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να σου δώσω μία σημαντική πληροφορία. Οι νευροεπιστήμονες και οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι:
Όλες οι πράξεις των ανθρώπων αποσκοπούν στο πως θα αποφύγουν τον πόνο και πως θα αποκτήσουν την ευχαρίστηση.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν ακριβώς το ίδιο κίνητρο υποσυνείδητα. Ο μοναδικός τρόπος για να αλλάξουμε συνήθειες και συμπεριφορές είναι να συνδέσουμε τις παλιές μας αποδυναμωτικές συμπεριφορές και συνήθειες με αφόρητο πόνο και ταυτόχρονα τις νέες, με τεράστια ευχαρίστηση και κατόπιν ενισχύουμε αυτές τις συμπεριφορές τουλάχιστον για 60-90 μέρες μέχρι να παγιωθούν. Αναλογίσου αρχικά τι τίμημα έχεις ήδη πληρώσει, σε όλους τους τομείς, εσύ και τα αγαπημένα σου πρόσωπα μέχρι σήμερα; Σκέψου ποιο θα είναι τίμημα που θα πληρώσεις, σε όλους τους τομείς, εσύ και τα αγαπημένα σου πρόσωπα αν συνεχίσεις να έχεις τις ίδιες συμπεριφορές και συνήθειες; Κατόπιν κατέγραψε τι ευχαρίστηση θα πάρεις, σε όλους τους τομείς της ζωής σου, εσύ και τα αγαπημένα σου πρόσωπα, αν κάνεις την αλλαγή που επιθυμείς;
Έχοντας αυτή την επίγνωση του πόνου και της ευχαρίστησης, έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε όλα τα συμπεριφοριστικά μοτίβα στη ζωή μας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εστιάσουμε με όλη μας την ενέργεια σε όλα τα θετικά που θα επιφέρει στη ζωή μας αυτή η αλλαγή, αλλά και στη ζωή των αγαπημένων μας ανθρώπων και να αντέξουμε τον «πόνο» (ξεβόλεμα) των πρώτων 21 περίπου ημερών. Κατόπιν μπορείς να απολαύσεις τη χαρά και την ικανοποίηση από το γεγονός ότι νίκησες την αναβλητικότητά σου και πρόσφερες στον εαυτό σου μία νέα εμπειρία που θα σε εξελίξει ακόμη περισσότερο στο ταξίδι της εσωτερικής σου αναζήτησης!!
Γράφει ο Δημήτρης Τσέλιος
www.dimitristselios.gr
fb page: Life Coaching by Dimitris Tselios