Το τραύμα υπερεμπλοκής, γνωστό και ως σύνδρομο υπερεμπλοκής, είναι ένα πολύπλοκο ψυχολογικό φαινόμενο που επηρεάζει την καθημερινή ζωή και την ευημερία των ατόμων που το βιώνουν. Αυτό το άρθρο εξερευνά τη φύση του τραύματος υπερεμπλοκής, τους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό και τις διαδικασίες αντιμετώπισης και ανάρρωσης που μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να ξεπεράσουν αυτήν την κατάσταση.

Τι είναι το Τραύμα Υπερεμπλοκής;

Το τραύμα υπερεμπλοκής είναι μια κατάσταση όπου το άτομο παραμένει “παγιδευμένο” σε μια κατάσταση τραύματος, αδυνατώντας να ανακτήσει την κανονικότητα της ζωής του μετά από μια σοκαριστική εμπειρία. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από ένα σοβαρό ατύχημα, ένα βίαιο επεισόδιο ή άλλη μορφή σωματικού ή ψυχολογικού τραύματος.

Οι Παράγοντες που Συμβάλλουν στο Τραύμα Υπερεμπλοκής

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του τραύματος υπερεμπλοκής. Μερικοί από αυτούς περιλαμβάνουν τη σοβαρότητα του τραύματος, τον βαθμό που οι πόροι και οι στρατηγικές αντιμετώπισης είναι διαθέσιμοι, καθώς και την υποστήριξη από το περιβάλλον του ατόμου. Επιπλέον, οι προηγούμενες εμπειρίες τραύματος ή η έκθεση σε συνεχείς στρες μπορούν να καθιστούν κάποιον πιο ευάλωτο στην υπερεμπλοκή.

Συμπτώματα 

Οι συμπτώματά του μπορεί να εκδηλωθούν σε διάφορους τομείς της ζωής του ατόμου. Συμπεριλαμβάνουν την αύξηση της άγχους, την απομόνωση, την κατάθλιψη, τις επιθετικές συμπεριφορές, τις εφιαλτικές εμπειρίες και τη δυσλειτουργία των σχέσεων. Ακολουθούν μερικά ψυχολογικά παραδείγματα του τραύματος υπερεμπλοκής:

Συνεχείς Εφιάλτες: Ένα άτομο που έχει βιώσει ένα σοβαρό τραύμα ενδέχεται να αντιμετωπίζει συνεχείς εφιάλτες σχετικά με το συμβάν. Αυτά τα όνειρα μπορεί να επαναφέρουν τα συναισθήματα φόβου και αναστάτωσης που συνδέονται με το τραύμα, καθιστώντας δύσκολο τον ύπνο και την ανάπαυση.

Αποφυγή Συγκεκριμένων Τόπων ή Καταστάσεων: Μετά από ένα τραύμα, ένα άτομο μπορεί να αποφεύγει συγκεκριμένους τόπους ή καταστάσεις που τον/την υπενθυμίζουν το συμβάν. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει υποστεί ατύχημα αυτοκινήτου ενδέχεται να αποφεύγει την οδήγηση ή τον δρόμο όπου συνέβη το ατύχημα.

Υπερβολικό Άγχος ή Ανασφάλεια: Το άτομο μπορεί να αντιμετωπίζει υπερβολικό άγχος ή ανασφάλεια σχετικά με τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γενικότερα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στις καθημερινές δραστηριότητες και στις σχέσεις.

Επιθετικότητα ή Απομόνωση: Ορισμένα άτομα με τραύμα υπερεμπλοκής μπορεί να αντιδρούν με επιθετικότητα προς τους άλλους ή να επιλέξουν την απομόνωση για να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους.

Δυσλειτουργία στις Σχέσεις: Το τραύμα υπερεμπλοκής μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία στις σχέσεις του ατόμου με τους άλλους, καθώς οι συναισθηματικές δυσκολίες μπορεί να δημιουργήσουν αποστάσεις ή συγκρούσεις.

Αυτά τα παραδείγματα αποτελούν μόνο μερικά από τα πολλά πιθανά συμπτώματα του τραύματος υπερεμπλοκής και υπογραμμίζουν τη σημασία της σωστής αντιμετώπισης και υποστήριξης για την ανάρρωση του ατόμου που βιώνει τέτοιες δυσκολίες.

Αντιμετώπιση και Ανάρρωση

Η αντιμετώπιση του τραύματος αυτού απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση. Αυτή περιλαμβάνει τη θεραπεία από ειδικούς ψυχολόγους ή ψυχίατρους, τη στήριξη από φίλους και οικογένεια, καθώς και τη συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία, τη θεραπεία μετά από τραύμα (trauma-focused therapy) και την ψυχοθεραπεία.

Το τραύμα υπερεμπλοκής μπορεί να είναι μια πρόκληση για τους εμπλεκόμενους, αλλά με την κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία, η ανάρρωση είναι εφικτή. Είναι σημαντικό για τα άτομα που βιώνουν αυτό το τραύμα να ζητήσουν βοήθεια και να παραμείνουν ανοικτά στη διαδικασία ανάρρωσης, καθώς η στήριξη και η θεραπεία μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο υγιή και ισορροπημένη ζωή.

Γράφει η Νάνσυ Νενέρογλου, Ψυχολόγος,
MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία και
συνιδρύτρια του Reggio Θεσσαλονίκη