Το παιδί σας ξυπνάει έντρομο και ιδρωμένο για συνεχόμενη νύχτα, ουρλιάζοντας, πεπεισμένο ότι υπάρχουν τέρατα που κρύβονται, θέλουν να προκαλέσουν κακό; Νιώθετε αβοήθητοι και ανήσυχοι; Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να χαλαρώσετε το παιδί σας και να πείτε ότι ήταν απλώς ένα όνειρο.
Ίσως αναρωτιέστε γιατί οι εφιάλτες συνεχίζουν να συμβαίνουν, και το πιο σημαντικό, τι μπορείτε να κάνετε γι ‘αυτό. Εάν το παιδί σας βιώνει εφιάλτες τακτικά, αυτό το άρθρο μπορεί να είναι χρήσιμο.

Τι προκαλεί τους εφιάλτες;

Τα όνειρα, καλά ή κακά, δεν είναι μόνο ένα ζωτικό μέρος της συναισθηματικής και γνωστικής ανάπτυξης ενός παιδιού, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν ως χάρτης για τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού σας.
Οι εφιάλτες μπορούν να αποτελέσουν σαφή φάρο για έναν γονέα, κηδεμόνα, δάσκαλο ή σύμβουλο, όσον αφορά την ψυχή, ειδικά όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν αγχωτικές αλλαγές στη ρουτίνα τους ή αντιμετωπίζουν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρόνος. Μέσω της έρευνας για την ανάπτυξη της παιδικής ηλικίας, διαπιστώθηκε ότι οποιοδήποτε νέο ερέθισμα όπως για παράδειγμα, η πρώτη η αλλαγή κατοικίας μπορεί να οδηγήσει σε εφιάλτες.
Οι άνθρωποι περνούν από συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης, με τα πιο δραματικά να συμβαίνουν κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία. Κατά τη διάρκεια αυτών των σταδίων, υπάρχει πολύ συναισθηματική, βιολογική και πνευματική ένταση και μεγάλη ανάγκη για ισορροπία ή άνεση. Για παράδειγμα, τα παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο για πρώτη φορά πιθανότατα θα βιώσουν άγχος καθώς το περιβάλλον τους αλλάζει γρήγορα και δραματικά. Τα όνειρα, συχνά με τη μορφή εφιαλτών, μπορεί τότε να είναι πιο πιθανό να συμβούν κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων καθώς το παιδί αντιμετωπίζει τις νέες προκλήσεις που αναπόφευκτα πρέπει να προκύψουν στα στάδια της ζωής.
Τα όνειρα των παιδιών είναι πολύπλευρα και ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό στο περιεχόμενο. Επιπλέον, ενδέχεται να τροποποιηθούν: για τα περισσότερα παιδιά, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της πραγματικότητας και της φαντασίας είναι πολύ λεπτή και το δώρο της φαντασίας τους μπορεί εύκολα να αλλάξει την ανάκληση των ονείρων.
Παρατηρώντας μια σειρά ονείρων ενός παιδιού, μπορούμε να σηματοδοτήσουμε την εξέλιξη στη ζωή του ως προς το πώς βρήκε ισορροπία σε αγχωτικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, κάποια τέρατα, τα οποία εμφανιζόταν αρκετά συχνά, θα μπορούσαν να είναι αρκετά ξεκάθαρα σχετικά με το πώς ένα παιδί αντιμετωπίζει τους αντιπάλους στα όνειρα και στη ζωή. Είναι το παιδί μαχητικό ή εφησυχασμένο; Έχει το παιδί βοήθεια ή νιώθει αβοήθητος και μόνος;

Αντιμετώπιση των εφιαλτών

Τι συμβαίνει όταν συμβαίνουν εφιάλτες και δεν μπορούν να εντοπιστούν με σαφήνεια σε ένα συγκεκριμένο γεγονός ή ο γονέας δεν έχει ιδέα για τη σημασία του γεγονότος που προκαλεί τον εφιάλτη;

Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που μπορεί να είναι χρήσιμες για την καθοδήγηση των παιδιών και των ονείρων τους:

• Μην απορρίψεις το όνειρο. Το πρώτο και πιο σημαντικό εργαλείο είναι η ικανότητα ακρόασης χωρίς κρίση. Όταν δίνουμε στα παιδιά την προσοχή και τη φροντίδα μας παρέχοντας έναν ασφαλή χώρο στον οποίο μπορούν να μιλούν ελεύθερα, αυτό βοηθά στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, σύνδεσης και εμπιστοσύνης. Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί θέλουμε τα παιδιά μας να γνωρίζουν ότι είναι ασφαλές να έρχονται σε εμάς για βοήθεια και καθοδήγηση.
• Παρέχετε τετράδιο ονείρου με κενές σελίδες στις οποίες το παιδί σας θα απεικονίσει τα όνειρά του. Είναι μια καλή επιλογή, διότι προκαλεί ελευθερία χρήσης της φαντασίας.
• Προσκαλέστε τα παιδιά να μοιραστούν τα όνειρά τους. Ένας υπέροχος τρόπος για να ενθαρρύνετε την κοινή χρήση ονείρων είναι να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον φιλικό στα όνειρα. Γιατί να μην ενσωματώσετε την κοινή χρήση ονείρων ως μέρος της πρωινής σας διαδικασίας; Μπορεί να είναι ευκολότερο για τα απρόθυμα παιδιά να μιλήσουν για τα όνειρά τους εάν τα μέλη της οικογένειας συζητούν και τα δικά τους όνειρα.
• Υποβάλετε ανοιχτές ερωτήσεις για να καλέσετε τη δημιουργικότητα του παιδιού σας. Εάν είμαστε ανοιχτοί και περίεργοι, αντί να βάλουμε τις δικές μας πεποιθήσεις και απόψεις σχετικά με το τι πιστεύουμε ότι μπορεί να σημαίνουν τα όνειρα του παιδιού μας, τους δείχνουμε ότι είμαστε δεκτικοί στις σκέψεις τους. Επιτρέψτε στα παιδιά να προσφέρουν τις δικές τους ερμηνείες. Τα παιδιά μας συχνά μας εκπλήσσουν με τη σοφία και την ανθεκτικότητά τους.
• Προσφέρετε διαβεβαίωση για δύσκολα ή ενοχλητικά όνειρα. Είναι σημαντικό να διατηρούμε χώρο για τα όνειρα των παιδιών μας και να επικυρώνουμε τους φόβους τους. Εάν είναι στενοχωρημένα, η άνεση και η υποστήριξή μας μπορούν να τους βοηθήσουν να αισθάνονται πιο άνετα. Η διαβεβαίωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική εάν το ενοχλητικό όνειρο συνεπάγεται με μεγάλο τραυματισμό ή θάνατο αγαπημένου ατόμου.

Γράφει η Νάνσυ Νενέρογλου, Ψυχολόγος,
MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία και
συνιδρύτρια του Reggio Θεσσαλονίκη